Er bestaan websites waarop je ‘live’ het oplopen van de staatschuld van een land kan volgen, voor de Nederlandse, die momenteel oploopt met een snelheid van ongeveer 350 Euro per seconde, is dat https://www.destaatsschuldmeter.nl. Nederland behoort daarmee tot de beste van de slechtste in Europa, want volgens diezelfde website stijgt de staatsschuld van België met 507 euro per seconde en die van Frankrijk zelfs met 2665 euros, hoewel die stijging in vergelijking met de 48.486 dollar per seconde van de VS, nog steeds een schijntje lijkt. Het beste jongetje van de EU-klas is Duitsland, een van de weinige landen waar de staatsschuld niet stijgt, maar afneemt, en wel met 58 euro per seconde. Maar is er werkelijk iemand geïnteresseerd ?
Op de website van The Economist is een pagina https://www.economist.com/content/global_debt_clock waarop de stijging van de mondiale schuldenlast is te volgen. Toen ik aan dit schrijfwerkje begon, bedroeg deze schuldenlast rond de 59 miljoen miljoen dollar, en dat is geen verschrijving, maar wel degelijk het getal 59 gevolgd door nog eens 12 posities;
$ 59.939.239.807.889 (zegge ruim 59 biljard !)
een bedrag dat oploopt met rond de 80.000 dollar per seconden. Verdeeld over de 7,7 miljard aardbewoners (2019), betekent dat een schuld van 7,6 miljard dollar per persoon. Inmiddels, enkele dagen later, is de 60 miljoen miljoen grens gepasseerd en wie weet hoe ver de teller is opgelopen wanneer jij dit stukje leest ?
Ieder land bouwt staatsschuld op wanneer het meer geld uitgeeft dan het binnenkrijgt, en ter dekking van dat tekort, zal de belastingdruk worden opgevoerd of er wordt een staatslening uitgegeven.
In Nederland geeft een agentschap van het ministerie van Financiën, deze schuldbewijzen, de zogenaamde staatsobligaties, uit. Gedurende de vastgestelde looptijd, wordt aan de houder een vastgestelde rente betaald, en op de einddatum betaalt de staat je de lening terug.
Hoewel de uitgifte van staatsleningen doorgaans geruisloos aan het gros van de Nederlanders voorbijgaat, kunnen ook particulieren (staats)obligatie “kopen” of soms wanneer ze bijvoorbeeld via een mixfonds beleggen, deze in hun ‘mandje’ terugvinden.
Gezien de enorme bedragen zijn het vooral de banken en institutionele beleggingsfonds, die dat doen. Deze instellingen dienen ter verzekering van de uitgegeven lening een onderpand van overeenkomstige waarde in de vorm van CBO’s (een Collateralized Bond Obligation is een investment-grade obligatie die wordt gedekt door een verzameling van junk bonds, die op zichzelf doorgaans niet investeringswaardig zijn, maar omdat de verzameling bestaat uit verschillende soorten obligaties van verschillende emittenten (uitgevers/banken) omvat, en volgens de financiële autoriteiten voldoende diversificatie bieden, toch als "investeringswaardig" te worden beschouwd ?), over te dragen aan een zogenaamde CBC (covered bond company).
Rijke landen worden kredietwaardiger beschouwd en krijgen daarom gunstigere rentetarieven dan arme landen. Regelmatig worden er, wanneer de rentevoorwaarden op enig moment gunstiger zijn, nieuwe staatsleningen uitgeven om op die manier een staatslening met een minder voordelige rente af te kopen. In een groeiende economie met een beteugelbare inflatie kan een land dat doen zonder verlies te lijden.
Ook op dit niveau worden de rijken rijker en de armen armer. In de praktijk betekent het vooral dat rijke landen meer kunnen lenen, dus grotere schulden hebben, maar dat die schuld hen minder kost dan de arme landen.
Overigens worden deze rentetarieven regelmatig gebruikt als instrument om invloed uit te oefenen op (de politiek van) minder rijke en arme landen, zoals we hebben kunnen zien in het geval Griekenland tijdens de bankencrisis, maar ook elders in de wereld.
Niettemin zouden, afgaande op de totale mondiale staatsschuld (van alle landen wereldwijd) de betrokken banken gezamenlijk een totaalbedrag van
$ 59.939.239.807.889
moeten hebben overgedragen aan hun zogenaamde CBC’s. Maar is dat ook werkelijk zo ?
De bankencrises heeft het falende mechanisme blootgelegd volgens welke risicokapitaal wordt “verzekerd”. Ook toen was als onderpand waardepapier (CBO’s in de vorm van o.a. hypotheek, verzekeringen, aandelen en derivaten) overgedragen aan de CBC’s, waardepapier dat in feite qua waarde allerminst stabiel bleek.
Stelt je bijvoorbeeld voor, dat je als tegenwaarde voor de (beleggings-)hypotheek van je huis, dat 500.000 euro koste, 500 aandelen ter waarde van 1000 euro als onderpand hebt aangeboden. Nu blijkt dat na verloop van tijd je aandelen in waarde afnemen. Je bankier belt je op met de mededeling dat de waarde van je onderpand, de waarde van je hypotheek niet meer dekt, en of je dat maar even wil regelen. Als je dat niet kunt, moet je je huis verkopen.
De bank vindt dat niet leuk, omdat jouw huis voor het nog niet afgeloste gedeelte, onderdeel is van de waarde van de CBC van die bank, maar omdat jij slechts een sardientje in een school van miljoenen bent, zal de bank niet met de ogen knipperen.
Echter, wanneer dat honderdduizenden mensen tegelijkertijd overkomt, dan worden banken wel onrustig. De huizenmarkt zal overspoeld worden met aanbod, de huizenprijzen zullen onderuitgaan, en de waarde van de CBC’s komt enorm onderdruk te staan.
In 2007 werd dat wereldwijd goed duidelijk toen honderdduizenden Amerikanen als gevolg van een rentestijging hun hypotheek niet meer konden betalen, zij moesten massaal hun huizen verkopen waardoor de huizenmarkt instortte en banken, wereldwijd, in de problemen kwamen omdat de tegenwaarde, het onderpand overgedragen aan hun CBC’s, bij lange na niet meer voldoende was om het uitgeleende geld te verzekeren.
Daarnaast bleken veel banken voor verschillende leningen ook nog eens voor verschillende CBC’s dezelfde CBO’s als garantie te hebben opgevoerd. Graag beveel ik u ter zake de film over Synthetic CDO’s 'The Big Short' aan.
Nadat het bankwezen en regeringen van de eerste schok bekomen waren, moesten de burgers de banken redden, anders, zo werd er gedreigd, zou je al je spaargeld kwijtraken.
In plaats van dergelijke praktijken direct volledig te verbieden, kwam het IMF, de spin in het web van de financiële wereld, niet verder dan de drempel van dergelijk speculatief kapitaal een tikkeltje op te schroeven, met als gevolg dat de wereld nog steeds en onverminderd het risico (?) loopt van een wereldwijde financiële meltdown. Of is ook dit bewust gestuurd beleid ? Is de meltdown het doel ? Wordt dit fase 6 ?
Wereldwijd smijten regeringen met ‘geleende’ miljarden, hetgeen al maar meer wordt zeker nu men ook ten behoeve van het op gang houden van de economie die door de wereldwijd opgelegde coronamaatregelen tot stilstand lijkt te komen, en daar nog eens miljarden miljarden achteraan komen om de uitstoot van CO2 terug te dringen, als fanatieke klimaat-egotisten als Timmermans c.s. hun zin krijgen. Niemand lijkt zich af te vragen hoe de nu al 7,6 miljard dollar per wereldburger ooit nog kan worden terugbetaald. En aan wie moet dat worden terugbetaald ? Aan de 1% mensen die samen al ruim 50% van alle rijkdom op de aarde bezit ?
In dat geval zou ik een meltdown zeer wenselijk achten, omdat deze alle meters op nul zou zetten, die van jou en van mij, maar ook die van banken en investeringsconsortiums, maar ook en vooral die van de 1%, of blijven die juist buiten schot ?