Dinsdag 13 oktober 2015 was het officieel,
Nederland kwalificeerde zich niet voor het EK 2016 in Frankrijk. Het was een
teleurstelling, geen verrassing. Ondanks het even goede als onverwachte
resultaat dat door het kunst- en vliegwerk van de rigide Van Gaal-doctrine en
zijn opmerkelijk speelsysteem op het WK van 2014 werd behaald, was het al enige
tijd duidelijk dat ons Oranje-bouwwerk in zijn voegen kraakte. Terwijl
resultaat uitbleef, verloor De Nederlandse School meer en meer zijn identiteit
aan het Catalaanse opbouw-voetbal.
Vanwege overwegend de persoonlijke voorkeur van de
voorzitter, mocht niet Ronald Koeman, maar Guus Hiddink met de bouwvallige
erfenis aan de gang. Guus hinkte op twee gedachten, renovatie of nieuwbouw.
Tegen de tijd dat hij zijn definitieve keuze wilde maken, was het al veel te
laat. De kwalificatie hing aan een zijden draadje en de zaag in de poten van
Guus' stoel maakte flinke voorderingen. Guus wilde van geen wijken weten, maar juist
toen iedereen zich in Oranjes noodlot begon te schikken, vertrok Guus alsnog,
naar Chelsea, waar een oude bouwmeester van zijn postuur nog lijkt te kunnen
gedijen. Voor Oranje was het momentum voorbij. Het vertrek van Hiddink en de
komst van Blind, van wie ? Van Danny Blind, zorgde niet voor het mogelijk
gewenste schokeffect. Niettemin ging Danny vol goede moed aan de gang in de
haast onbewoonbaar verklaarde woning. Sloop en nieuwbouw zou beter zijn
geweest, maar Blind ging nog onverdroten verder op het door Guus ingeslagen
uiteindelijk doodlopende pad.
Het lijkt mij goed om eens te beginnen met het
onderkennen van het feit dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie
geven voor de toekomst. Dat PSV de laatste zestien haalde in de Champions
League, is positief (een kinderhand is gauw gevuld ?), maar het uitblijven van
consequent internationaal succes van Nederlandse clubs of van Oranje, kan
volgens mij niet meer worden afgedaan als, pech, een slechte dag of wat voor
excuus dan ook. Het is structureel en daarmee pijnlijk duidelijk dat we momenteel
gewoon niet goed genoeg zijn om internationaal voetbalpotten te breken en dat
ligt in het geval van Oranje slechts ten dele aan het ontbreken van zeven
geblesseerde basisspelers.
Nu moet Oranje binnenkort weer gaan
kwalificeren, waarmee de vraag weer actueel is: Is Blind de juiste man voor
deze baan of is er iemand die het beter kan ? De selectie voor de
oefeninterland tegen Frankrijk was wat mij betreft hoopgevend. Gedwongen door
blessures en afzeggingen moet Blind kiezen voor nieuwbouw, ook al lijkt veel
nieuw materiaal nog onvoldoende beproefd om in aanmerking te komen voor een
CE-keurmerk. Gebrek aan kwaliteit, aan inzet, aan scherpte, 5-3-2 ? Misschien.
In het gunstigste geval, gebrek aan ervaring, maar de wedstrijd waarin de
grootste voetballer ooit werd geëerd, leek bij vlagen meer op een
benefietwedstrijd dan op een oefenduel.
Door het ontbreken van Arjen Robben moest Wesley
Sneijder Oranje bij de hand nemen. Wesley die door Van Gaal nog scherp werd
gehouden door zijn vorm en dus zijn positie ter discussie te stellen, mag van
Danny ondanks zijn structureel vormgebrek nog steeds meedoen. Verder was de
hoop gericht op de geniale acties van spelers als Memphis en Luuk de Jong.
Helaas moest Memphis dat overwegend doen met onmogelijk slecht aangespeeld
passes. En Luuk de Jong ? Ten minste twee keer was zijn aandacht al weer
verslapt omdat de bal niet in zijn voeten of op zijn hoofd terechtkwam, maar
net een meter bij hem vandaan !
Het is overigens spijtig dat Oranje zich net als
veel clubs, in het keurslijf van het on-Nederlandse opbouwvoetbal voor
bangbroeken heeft laten dwingen, want behalve dat het de amusementswaarde
ernstig vermindert, blijft het gewenste resultaat uit. Is het karakter,
instelling, kwaliteit ? De meeste Nederlandse voetballers lijken niet te
gedijen op deze speelwijze. Opbouwvoetbal is - meestal - slechts effectief voor
die paar clubs die een selectie bezitten die voor ten minste de helft bestaat
uit begenadigde balkunstenaars die net zoveel inzet hebben als de andere helft,
hetgeen op dit moment in Nederland niet het geval is.
Tegen Engeland ging het iets beter. Blind wilde
Vincent Janssen graag eens zien, dat lijkt me logisch, maar misschien had ook
Danny vrijdag het gemis aan scherpte bij De Jong opgemerkt. Vincent bleek een
uitstekende keuze te zijn. Ook al kreeg Memphis nog steeds overwegend slechte
ballen aangespeeld, de energie en passie van Vincent Janssen leek aanstekelijk
en zorgde zoals Waterreus het noemde, voor meer cohesie in het elftal.
Hoewel het minder vaak gebeurde dan in vorige
duels, het bleef ergerlijk om te zien hoeveel spelhervattingen/passes van
halverwege de Engelse speelhelft weer angstig werden teruggespeeld tot aan
Jeroen Zoet toe. Aan de buitenkanten staan spelers als Jetro Willems al met hun
rug naar het vijandelijke doel en zo is nog voor de aanval opgang komt de
snelheid er al weer uit en wordt er maar weer teruggespeeld. Gaat het om het
balbezit ? Het resultaat van een door de in het nauw gebrachte keeper naar
voren geschoten bal, is toch niet wezenlijk anders dan een opportunistische
poging de bal in een keer in de zestien te deponeren zonder dat de hele weg
terug naar de keeper moet worden afgelegd ?
Waarom blijven we toch dekken “in de zone” ? Het
is misschien conditioneel efficiënter, maar helaas blijken de Nederlandse zones
regelmatig zo lek als een mandje. Waar zijn de echte mandekkers
en bal-afpakkers van weleer ? Het waren misschien niet altijd enorm
getalenteerde spelers, maar wel spelers die door inzet, vechtlust en bezieling
het verschil maakten en tot zeer gewaardeerde voetballer uitgroeiden. Mannen
als Theo Laseroms en Rinus Israël en als laatste van dit uitgestorven ras, Jaap
Stam. Ze liepen zich wedstrijd na wedstrijd het snot voor de ogen om iedere
aanval in de kiem te smoren, ze dekten de man, waardoor een aanvaller negen van
de tien keer de bal niet kon aannemen of direct weer kwijt was. Met een
loepzuivere trap werd vervolgens een van de vleugelspelers gelanceerd, die net
als de spits, behept waren met voldoende individuele kwaliteiten en lef om eens
een man uit te spelen, of moet je zeggen; “een actie te maken” ?
Nederland moet weer van vooraf aan beginnen. Door
de vele blessures gedwongen en door het ontbreken van de druk van het EK, is er
geen beter moment om daarmee te beginnen. Eerst door het onnatuurlijke
keurslijf van het on-Nederlandse opbouwvoetbal af te schudden, dat de
oorspronkelijkheid van ons talent en hun kwaliteiten vaak al in de kiem smoort.
Ook al leert onze jeugd het spelletje vaak niet meer op straat, er is meer dan
genoeg talent in Nederland. Als dat talent op de juiste wijze wordt begeleid en
speelt op een eigen Nederland-passende wijze, dan sublimeer je niet slechts hun
kwaliteiten, maar vergroot je tevens hun inzet, vechtlust en bezieling.
Natuurlijk zijn er wel trainers te vinden die de daarvoor noodzakelijke
kwaliteiten en visie bezitten, maar helaas, zo iemand moet op zijn beurt weer
worden aangesteld door een voorzitter met kwaliteiten en visie.
